Model Ishikawy (Diagram Rybiej Ości) – skuteczna analiza przyczyn problemów

Model Ishikawy, znany także jako diagram przyczyn i skutków, fishbone diagram lub diagram rybiej ości, to popularne narzędzie stosowane w analizie problemów i zarządzaniu jakością. Opracowany w latach 60. XX wieku przez Kaoru Ishikawę, pomaga zespołom systematycznie docierać do źródeł problemów, a nie tylko reagować na ich skutki.

🧠 CZYM JEST MODEL ISHIKAWY?

Diagram Ishikawy to wizualna reprezentacja przyczyn danego problemu. Kształtem przypomina rybi szkielet, w którym:

Głowa ryby – to jasno zdefiniowany problem lub efekt, który analizujemy.
Ości – reprezentują główne kategorie potencjalnych przyczyn.
Mniejsze gałęzie – to szczegółowe źródła w obrębie danej kategorii.

🧩 KLASYFIKACJA PRZYCZYN – 6M

Najczęściej wykorzystywanym podziałem przyczyn jest tzw. model 6M, szczególnie popularny w produkcji i inżynierii, ale z powodzeniem adaptowany także do projektów i usług.

🔧 1. Maszyny (Machines)

Problemy ze sprzętem, technologią, narzędziami lub systemami informatycznymi.

🧭 2. Metody (Methods)

Niejasne, nieskuteczne lub zbyt skomplikowane procedury i procesy pracy.

📦 3. Materiały (Materials)

Jakość, dostępność, terminowość i dopasowanie materiałów do potrzeb projektu.

👥 4. Ludzie (Manpower)

Umiejętności, zaangażowanie, doświadczenie oraz komunikacja członków zespołu.

📏 5. Pomiar (Measurement)

Nieprecyzyjne dane, brak miar kontrolnych, błędne raportowanie postępów.

🌦 6. Środowisko (Environment)

Czynniki zewnętrzne, warunki pracy, kultura organizacyjna, klimat, hałas, lokalizacja.

✏️ JAK STWORZYĆ DIAGRAM RYBIEJ OŚCI?

📍 Krok po kroku:

Zdefiniuj problem – np. „opóźnienie w dostarczeniu projektu”.
Narysuj oś i głowę ryby – problem zapisany w „głowie”.
Dodaj główne kategorie przyczyn – 6M jako główne ości.
Zidentyfikuj szczegółowe przyczyny – burza mózgów w zespole.
Analizuj i selekcjonuj – które przyczyny są najbardziej wpływowe.
Wdrażaj działania naprawcze – skupione na najważniejszych źródłach problemu.

✅ ZALETY MODELU ISHIKAWY

🔎 Strukturalna analiza – uporządkowane podejście do szukania przyczyn.

🤝 Zespołowe rozwiązywanie problemów – angażuje cały zespół w proces.

📊 Wizualizacja zależności – ułatwia zrozumienie złożonych problemów.

🔄 Powtarzalność – narzędzie można stosować wielokrotnie w różnych projektach i branżach.

🔁 PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA W PROJEKCIE IT

📌 Problem: Aplikacja mobilna nie przechodzi testów wydajnościowych.

Maszyny – zbyt słaby serwer testowy.
Metody – brak automatycznych testów obciążeniowych.
Materiały – nieaktualne biblioteki do obsługi backendu.
Ludzie – zespół nie przeszkolony w narzędziach do testów wydajności.
Pomiar – brak wskaźników wydajności do porównań.
Środowisko – różnice między środowiskiem testowym a produkcyjnym.

🧠 PODSUMOWANIE

Model Ishikawy, to praktyczne, uniwersalne i intuicyjne narzędzie do analizy problemów. Wspiera podejście przyczynowo-skutkowe, które jest fundamentem skutecznego rozwiązywania problemów w projektach. Niezależnie od branży, diagram rybiej ości pozwala szybko przejść od objawów do przyczyn – a to pierwszy krok do realnych usprawnień.

Model Ishikawy – jak zidentyfikować przyczyny problemów w projekcie?